Preventief gezondheidsbeleid: zo werkt het en dit zijn de voordelen

De belangstelling voor gezondheid groeit, toch neemt het percentage mensen dat chronische ziektes ontwikkelt nog steeds toe. Vitale werknemers functioneren beter; uitval kost organisaties veel geld.

Gezondheid is de ware rijkdom, zoals Mahatma Gandhi al zei, en steeds meer mensen ontdekken de wijsheid van zijn woorden. Al vóór de coronapandemie groeide de belangstelling voor vitaliteit en een gezonde leefstijl. Tussen 2007 en 2018 steeg bijvoorbeeld het aantal vestigingen van fitnessbedrijven met 78 procent [1] .

Door corona nam de belangstelling voor gezondheid nog meer toe. We leerden belangrijke lessen, zoals dat je beter tegen infecties bestand bent als je fit bent, en dat je makkelijker door een lastige lockdownperiode heen komt als je lekker in je vel zit.

Ook voor werknemers in organisaties is de gezondheid steeds meer top of mind, en voor werkgevers is dat een gunstige ontwikkeling. Fitte mensen op de werkvloer zijn duurzaam inzetbaar, mentaal weerbaar en productief. Vrij van gezondheidsklachten hou je meer energie over voor je werk en de contacten met collega’s en klanten. Dat werknemers intrinsiek gemotiveerd zijn om hun gezondheid te verbeteren zouden we kunnen zien als een mooi cadeautje voor werkgevers.

Dat de belangstelling voor het thema groeit, betekent echter niet dat de gezondheid van de Nederlandse werkpopulatie automatisch verbetert. Integendeel, overgewicht en obesitas worden een steeds groter probleem onder alle lagen van de bevolking [2] . In Nederland heeft nu ongeveer de helft van de volwassenen overgewicht en lijdt een op de zeven volwassenen aan obesitas. Ook op de werkvloer hebben chronische aandoeningen die daar vaak mee gepaard gaan, zoals diabetes type 2 en hart- en vaatziektes, veel gevolgen. Diabetespatiënten verliezen vaak hun vitaliteit en hebben moeite hun energieniveau stabiel te houden.

De gezondheid van de werknemers maakt veel financieel verschil. De kosten van uitval door ziekte worden vaak geschat op 250 tot 300 euro per werknemer per dag [3]. Gezonde werknemers zijn productiever [4] en stralen vitaliteit uit naar collega’s en klanten. Volgens TNO hebben mensen met een arbeidsbelemmering minder veerkracht en meer moeite om aan de werkeisen te voldoen [5]. De gezondheid en bevlogenheid zijn de belangrijkste factoren die van invloed zijn op een lager werkvermogen en grotere uitstroom uit het werk.

Preventief gezondheidsbeleid van werkgevers is een samenhangende aanpak die werknemers met ondersteuning van hun werkgever in staat stelt de regie te nemen over hun gezondheid. Het beleid richt zich in de eerste plaats op het behoud van vitaliteit en voorkomen van problemen met behulp van gezondheidsdata, coaching en begeleiding.

Steeds meer organisaties bieden hun medewerkers vitaliteitsprogramma’s aan, waarbij zich de laatste jaren een aantal ontwikkelingen voordoet. In de eerste plaats worden de programma’s minder generiek en meer op het individu gericht. In de tweede plaats komt de nadruk sterker op preventie te liggen.

Vergeleken met het buitenland worden bij vitaliteitsprogramma’s in Nederland nog relatief weinig maatwerk geleverd [6]. Volgens Bas van der Tuyn van Aon Health Solutions, die er onderzoek naar deed [7], heeft dat te maken met de CAO-cultuur die maakt dat vaak een one-size-fits-all-benadering wordt gekozen. “In andere landen wordt meer gekeken naar wat individuele werknemers belangrijk vinden”, aldus Van der Tuyn in Trouw. “Uiteindelijk betaalt maatwerk zich uit.”

Daarbij zien Nederlandse werkgevers vitaliteit vooral als een service voor de werknemers, aldus Van der Tuyn, niet als een investering. “Maar je kunt investeren in je werknemers echt wel verzakelijken. Want een fitte werknemer is niet alleen vrolijker, maar verzuimt ook minder, is productiever en is tegenover anderen ook positief over de werkplek.”

De toegevoegde waarde van preventief gezondheidsbeleid tegenover ‘klassieke’ vitaliteitsprogramma’s is dat het voorkomen van problemen centraal staat. De toenemende belangstelling voor deze aanpak blijkt uit de toepassing van preventief medisch onderzoek in steeds meer organisaties. Preventief gezondheidsbeleid gaat echter verder dan alleen medisch onderzoek. Met begeleiding en door de werknemers continu van hun gezondheid op de hoogte te houden, kan tijdig op eventuele klachten worden ingespeeld. Technische hulpmiddelen zoals wearables en apps geven de werknemers inzage in zowel de actuele staat van hun gezondheid als de eventuele risico’s die ze lopen. Met behulp van coaching kan het gedrag zo nodig worden aangepast.

Om succesvol te zijn is een vitale organisatie met genoeg aandacht voor ontwikkeling, autonomie en het stimuleren van aanpassingsvermogen een essentiële voorwaarde. Gezondheid en vitaliteit zijn een samenspel van individu, team en organisatie.

Volgens Hanno Pijl, endocrinoloog en hoogleraar diabetologie aan het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), en tevens lid van de wetenschappelijke adviesraad van Ancora Health, moet bij gezondheidsbeleid met ten minste zes aspecten rekening worden gehouden. Mensen eten vaak te veel en de verkeerde dingen, bewegen te weinig, slapen te kort en met een slechte slaapkwaliteit, hebben chronische stress, roken en drinken te veel alcohol. De leefstijlcomponenten verhogen de kans op vrijwel alle niet-overdraagbare ziekten.

Bij werknemers in organisaties kunnen al deze ongezonde gewoontes een rol spelen. Om te zorgen dat ze de regie over hun vitaliteit kunnen nemen, is een geïntegreerde 360°-benadering nodig waarin de verschillende aspecten in samenhang worden gevolgd. Voor een goed preventief beleid zijn uiteenlopende gezondheidsdata nodig zodat werknemers hun gezondheid kunnen optimaliseren.

Werknemers zijn, zoals geconstateerd, steeds vaker gemotiveerd om hun gezondheid te verbeteren. Inzicht in hun data maakt dat ze in control zijn, en ondersteund door professionele hulp de gewenste verbetering kunnen realiseren. Data-inzicht maakt bovendien dat ze feedback krijgen over hun vooruitgang.

Vitaliteitsprogramma’s worden door werknemers gewaardeerd en dragen aan het arbeidsmarktimago van de werkgever bij. Het voordeel van preventieve programma’s is dat ze problemen voorkomen voordat ze zich voordoen.

Over het algemeen worden gezondheids- en welzijnsprogramma’s door werknemers sterk gewaardeerd [8]. Werknemers die er gebruik van kunnen maken zullen hun organisatie eerder aan anderen als goede werkgever aanraden. In een periode met toenemende arbeidsmarktkrapte is dat een belangrijke overweging. Het effect van de programma’s is voor veel werknemers dat ze gezondere leefstijlkeuzes gaan maken. Bovendien vergroten de programma’s de werknemersbetrokkenheid. Betrokkenheid heeft veel gunstige effecten voor organisaties, waaronder minder uitval en personeelsverloop.

De grootste voordelen van preventief gezondheidsbeleid vallen uiteraard ten deel aan de werknemers zelf. Meer vitaliteit komt de levenskwaliteit ten goede. Zoals Hanno Pijl benadrukt zijn chronische aandoeningen waaronder diabetes type 2 bij veel de patiënten onder beheersing te brengen en zelfs omkeerbaar.

Met een gecontroleerde en consequente aanpak waarbij de gezondheid wordt gemonitord zijn de beste resultaten te behalen. Een data-ondersteund gezondheidsbeleid biedt zo’n aanpak.

Ancora heeft een bijzondere aanpak ontwikkeld waarin inzicht in persoonlijke gegevens en een effectieve coaching en ondersteuning, vaak met behulp van digitale middelen, centraal staan.

Stel je eens voor dat je als werknemer inzichten zou kunnen krijgen in je huidige en toekomstige gezondheidsrisico’s. En dat je aan de hand van deze inzichten gerichte preventieve acties kan ondernemen om te werken aan een gezondere levensstijl. Dat is wat wij bieden met onze preventieve gezondheidsprogramma’s. Door gebruik te maken van nieuwe technologieën in combinatie met deskundige coaching en ondersteuning, ontwikkelen wij gezondheidsprogramma’s op basis van persoonlijke informatie en gegevens van mensen. Hiermee kunnen zij de controle over hun gezondheid in eigen hand nemen.

Preventie begint met mensen toegang te verlenen tot hun eigen gezondheidsgegevens. We merken dat mensen bewust maken van hun persoonlijke gezondheidsrisico’s, een meetpunt bieden waar ze gericht naar toe kunnen werken en vervolgens her-metingen om voortgang inzichtelijk te maken, effectief is. Doordat informatie over huidige en toekomstige gezondheidsrisico’s op een gebruiksvriendelijke wijze is weergegeven, wordt ze vaak ervaren als een echte eye opener. Mensen toegang geven tot de data motiveert om bewustere keuzes te maken en de gezondheid te verbeteren.

We moedigen werknemers daarom ook sterk aan te beginnen met dit programma vóórdat werknemers daadwerkelijk ziek zijn. Onderzoek toont aan dat hoe eerder mensen beginnen met het optimaliseren van hun eetgewoontes, levensstijl en mentale welzijn hoe meer voordelen ze zullen oogsten – nu en in de toekomst. Maar om echt duurzame gezondheidsresultaten op de lange termijn te behalen, hebben werknemers begeleiding, coaching en motiverende ondersteuning nodig om hun doelen te bereiken.

Maak kennis en schrijf je in

[1] NL Actief 2018 https://www.nlactief.nl/actueel/cijfers-fitnessbranche-2018/

[2] World Health Organization: WHO European Regional Obesity Report 2022

[3] MKB Servicedesk 2021 https://www.mkbservicedesk.nl/personeel/verzuim-reintegratie/wat-kost-ziekteverzuim-per-medewerker-bereken-je-kosten

[4] CDC 2015 https://www.cdc.gov/workplacehealthpromotion/model/control-costs/benefits/productivity.html

[5] Swenneke van den Heuvel, Karolus Kraan en Luuk Bouwens: Duurzame inzetbaarheid in Nederland; TNO 2021

[6] Global Wellbeing Survey 2021

[7] Barbara Vollebregt: Hoe werknemers fit kunnen blijven? Nederlandse bedrijven kunnen heel wat leren van het buitenland; Trouw 2021

[8] Forbes 2019 https://www.forbes.com/sites/nazbeheshti/2019/01/16/10-timely-statistics-about-the-connection-between-employee-engagement-and-wellness/